31 marca 2025 r. ruszy nabór wniosków w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze. Dzięki reformie programu ukierunkowano pomoc na osoby szczególnie narażone na ubóstwo energetyczne, uszczelniono zasady dofinansowań, wzmocniono rolę gmin w programie przez powierzenie im roli operatorów. Budżet programu został zasilony 10 mld zł bezzwrotnych dotacji ze środków Funduszu Modernizacyjnego.

– Pracując nad reformą programu Czyste Powietrze kierowaliśmy się trzema kluczowymi priorytetami –przede wszystkim walką z ubóstwem energetycznym przez realne wsparcie dla najbardziej potrzebujących. Naszym celem było także wyeliminowanie tzw. rachunków grozy przez wprowadzenie obowiązkowego standardu energetycznego budynku i racjonalizację wydatków, tak, by nie dochodziło do nadużyć – powiedziała Paulina Hennig-Kloska, ministra klimatu i środowiska.

– Dzisiaj prezentujemy nową odsłonę programu Czyste Powietrze – efekt determinacji, ciężkiej pracy i szeroko zakrojonych konsultacji z ekspertami oraz przedstawicielami społeczeństwa. Była to długa droga, ale dzięki podjętym reformom zapewniamy, że program stanie się bardziej efektywny, uczciwy i dostępny dla tych, którzy najbardziej go potrzebują i dofinansowanie trafi tam, gdzie jest najbardziej potrzebne, a pieniądze publiczne będą wydawane mądrze i transparentnie – powiedziała Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Jak dodała, Czyste Powietrze jest największym przedsięwzięciem, jakie realizuje NFOŚiGW we współpracy z WFOŚiGW. Pod nadzorem Ministerstwa Klimatu i  Środowiska NFOŚiGW wdraża ogólnopolski program Czyste Powietrze – odpowiada za przygotowanie zasad programu, w tym dokumentacji i wytycznych, jak również za zapewnienie we współpracy z odpowiednimi resortami finansowania programu. Z kolei WFOŚiGW jako odrębne, niezależne jednostki, zajmują się przyjmowaniem, rozpatrywaniem, rozliczaniem wniosków o dofinansowanie i wypłatą środków w programie na terenie swoich województw.

Co nowego w programie?

• Obowiązkowe potwierdzenie standardu energetycznego przed i po inwestycji.
• Warunki najwyższego dofinansowania uzależnione od kryterium dochodowego i standardu energetycznego budynku.
• Ogólnopolski system operatorów – bezpłatne wsparcie dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania. Operatorzy programu bezpłatnie pomogą osobom o najniższych dochodach na ścieżce dofinansowania, realizacji przedsięwzięcia i jego rozliczenia. Operatorami w pierwszej kolejności będą gminy i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW).
• Racjonalizacja wydatków – maksymalne kwoty dotacji w poszczególnych rodzajach kosztów kwalifikowanych, w tym limity dotacji jednostkowych na m2 powierzchni ocieplenia.

Dla kogo program Czyste Powietrze?

Nowa odsłona programu skierowana jest do osób fizycznych, które są właścicielami lub współwłaścicielami domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą. Minimalny okres tej własności musi wynosić 3 lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Wymóg ten nie dotyczy sytuacji spadkowych.

Na jeden budynek lub lokal mieszkalny można dostać jedno dofinansowanie, a beneficjentem można być tylko raz.

Dotacja jest wypłacana przez WFOŚiGW w całości lub w maksymalnie trzech częściach. Do dofinansowania kwalifikują się inwestycje tylko w tych budynkach, które uzyskały pozwolenie na budowę do 31.12.2020 r. Dopuszcza się pozostawienie kominków wykorzystywanych na cele rekreacyjne, ale pod warunkiem, że spełniają wymagania ekoprojektu oraz docelowe wymogi uchwał antysmogowych obowiązujących na danym terenie oraz nie są głównym źródłem ogrzewania.

Wyższe progi dochodowe

Program zakłada trzy poziomy dofinansowania według progów dochodowych w gospodarstwie domowym, które zostały podwyższone.

• Poziom najwyższy – do 100% kosztów kwalifikowanych – obowiązuje przy średnim miesięcznym dochodzie do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub do 1 800 zł w gospodarstwie domowym jednoosobowym, oraz dla tych, którzy mają ustalone prawo do jednej z czterech form zasiłku określonych w programie (tj. zasiłku stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego). Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Dofinansowanie w najwyższym progu przewidziano tylko dla ubogich energetycznie, czyli dla właścicieli budynków lub lokali, w których zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania wynosi powyżej 140 kWh/m2 rocznie.

• Poziom podwyższony – do 70% kosztów kwalifikowanych – obowiązuje przy miesięcznym dochodzie do 2 250 zł na osobę lub 3 150 zł w gospodarstwach jednoosobowych. Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie czterdziestokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
• Poziom podstawowy – dotacja do 40% kosztów kwalifikowanych – jest dla tych, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł.

 Potwierdzony standard energetyczny domu

W ramach programu wprowadzono ponadto wymóg obowiązkowego potwierdzenia standardu energetycznego budynku – zarówno przed przeprowadzeniem inwestycji, jak i po. Mają do tego posłużyć:

• przed realizacją przedsięwzięcia – audyt energetyczny wraz z dokumentem podsumowującym audyt energetyczny (określą, jaki jest stan energetyczny budynku i jakie prace należy wykonać, żeby zmniejszyć zapotrzebowanie na energię do ogrzewania),
• po realizacji przedsięwzięcia – świadectwo charakterystyki energetycznej (potwierdzi zmniejszenie zapotrzebowania na energię do ogrzewania).

Oba te dokumenty muszą być podpisane przez osobę wpisaną do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej (wykaz Ministerstwa Rozwoju i Technologii na stronie: rejestrcheb.mrit.gov.pl/rejestr-uprawnionych), powinny być poprzedzone wizytą w domu. Na audyt i świadectwo można również pozyskać dotację z programu Czyste Powietrze – łącznie do 1 600 zł.

Operator. Kto to, komu i w czym może pomóc?

W ramach reformy wprowadzono ogólnopolski system operatorów. Operatorzy będą bezpłatnie wsparć beneficjenta krok po kroku, od podjęcia decyzji o dofinansowaniu, przez realizację przedsięwzięcia aż do jego zakończenia i rozliczenia. Najwyższy poziom dofinansowania będzie dostępny tylko przy wsparciu operatora. Podobna sytuacja dotyczy dotacji z prefinansowaniem. W przypadku poziomu podwyższonego będzie to opcja do wyboru.

W pierwszym etapie operatorami będą gminy i WFOŚiGW, w kolejnym również inne podmioty. Nabór na gminnych operatorów rozpoczął się 7 marca. Za swoją pracę operatorzy dostaną ryczałtowe wynagrodzenie – 1700 zł za każdego skutecznie obsłużonego beneficjenta.

Prefinansowanie na nowych zasadach

Prefinansowanie (zaliczka) w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze możliwe jest tylko przez operatora i tylko w najwyższym oraz podwyższonym poziomie dofinansowania. Zaliczka wynosi do 35% i jest uwarunkowana przedłożeniem wraz z wnioskiem o dofinansowanie maksymalnie trzech umów z wykonawcami na realizację przedsięwzięcia. WFOŚiGW będzie wypłacał zaliczkę na konto wykonawcy na podstawie: dyspozycji beneficjenta, faktury zaliczkowej oraz listy sprawdzającej operatora, potwierdzającej spełnienie warunków programu.

Racjonalne wydatki

W nowym Czystym Powietrzu określone zostały maksymalne kwoty dotacji w poszczególnych rodzajach kosztów kwalifikowanych. Ograniczono także poziom dofinansowania do prac towarzyszących niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, ale niebędących jego głównym elementem. Wyznaczono limity dotacji jednostkowych na metr kwadratowy powierzchni ocieplenia stropów, podłóg i ścian oraz za okna.

Warto przypomnieć, że podatek od towarów i usług (VAT) nie jest kosztem kwalifikowanym, zatem jego koszt będzie ponosił zawsze beneficjent.

Lista zielonych materiałów i urządzeń tzw. lista ZUM

Beneficjenci programu Czyste Powietrze mogą skorzystać z listy ZUM, która pomaga w wyborze urządzeń i materiałów kwalifikujących się do dofinansowania. Lista ZUM jest obowiązkowa w przypadku wyboru: pomp ciepła, kotłów zgazowujących drewno oraz kotłów na pellet. Obecnie na liście znajdują się tylko te pompy ciepła, które mają badania z europejskiego laboratorium, potwierdzające zadeklarowane przez producenta parametry urządzania.

Szczegółowe informacje o programie są dostępne na stronie: czystepowietrze.gov.pl/

Szanowni Państwo!

Zapraszamy na kolejne spotkanie z Doradcami Energetycznymi, którego tematem będzie:

„Gospodarka Obiegu Zamkniętego – co z tymi ciuchami? Nowe obowiązki segregacji odpadów”.

Spotkanie poprowadzą Doradcy Energetyczni WFOŚiGW w Gdańsku.

Spotkanie rozpocznie się 18 marca 2025 r. o godz. 10:00

Udział ekspertów:

• Marcin Gregorowicz – Kierownik Działu Doradców Energetycznych, WFOŚiGW Gdańsk
• Kamila Szmidt – Kierownik Referatu Projektów Środowiskowych, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
• Katarzyna Wiśniewska – Główny Specjalista – Ekspert w Departamencie Środowiska i Rolnictwa, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
• Andrzej Gorczycki – Prezes Zarządu, Ekofabryka Wejherowo

Czy zamieszanie wokół segregacji odpadów tekstylnych jest rzeczywiście adekwatne do skali problemu?
Czy kolejny zakup t-shirta powinien obciążać nasze ekologiczne sumienie?
O koszcie środowiskowym, prawie i wyzwaniach organizacyjnych związanych z tekstyliami jako opadami opowiedzą zaproszeni goście.

Link do transmisji https://www.youtube.com/live/hkjtZRUEkgc

Jeśli jesteś przedsiębiorcą lub wykonawcą zaangażowanym w realizację programu „Czyste Powietrze”, mamy dla Ciebie ważne wydarzenie!

Razem z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zapraszamy na spotkanie, podczas którego porozmawiamy o kluczowych aspektach programu, wymienimy się doświadczeniami i rozwiejemy wszelkie wątpliwości.
 
Zgłoszenia przyjmujemy do 14 marca, do godz. 12:00 – wystarczy wysłać potwierdzenie na: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

WFOŚiGW w Rzeszowie ogłasza nabór dla gmin na pełnienie roli operatora programu „Czyste Powietrze”

Na dodatkowe 1700 zł za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania w „Czystym Powietrzu” mogą liczyć gminy, które podejmą się roli operatora programu. Nabór będzie prowadzony w trybie ciągłym, I etap do 21.03.2025 r., II etap do 30.06.2025r. Dla tych, którzy zgłoszą się w pierwszej kolejności, czyli do 21 marca 2025 r., przewidziano dodatkowe zachęty.

Operator programu „Czyste Powietrze” będzie oferował pełną opiekę i wsparcie beneficjentowi programu „Czyste Powietrze” od podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez proces inwestycyjny, aż do jego zakończenia i rozliczenia umowy o dofinansowanie. Gminne wsparcie w roli operatora ma na celu dotarcie w szczególności do osób starszych i ubogich energetycznie. To grupy z jednej strony narażone na nierzetelnych wykonawców, z drugiej często wykluczone cyfrowo.

Wynagrodzenie dla operatora

• Za wsparcie gminnych operatorów wypłacane będzie łącznie 1700 zł w formie zryczałtowanego dofinansowania za jedno przedsięwzięcie   doprowadzające do wymaganego standardu energetycznego, w tym:
• • 500 zł po zawarciu z WFOŚiGW umowy o dofinansowanie przedsięwzięcia realizowanego przez beneficjenta
  • oraz 1200 zł po rozliczeniu dla tego przedsięwzięcia wniosku o płatność końcową.

Termin naboru i podpisywania porozumień operatorskich

• Na pierwsze zgłoszenia gmin do roli operatora czekamy do dnia 21.03.2025 r.
• Podpisywanie pierwszych porozumień operatorskich przewidujemy do 31 marca 2025 r.

Korzyści dla tych, którzy będą pierwsi
Gminy, które do 21 marca 2025 r. zgłoszą się do pełnienia roli operatora i zawrą porozumienie z WFOŚiGW na pełnienie funkcji operatora, mogą dodatkowo liczyć na pakiet specjalnych szkoleń i dołączenie do zespołu, który wypracuje najskuteczniejsze praktyki i zasady dalszej formuły wdrażania operatorów w programie „Czyste Powietrze”.

Które gminy mogą być operatorami?

• Nabór dla gmin na pełnienie funkcji gminnego operatora, który będzie trwał od 7 marca 2025r. do 30 czerwca 2025r., skierowany jest do wszystkich gmin w Polsce.
• Przy okazji przypominamy, że gminy, które nie podpisały jeszcze ze swoim WFOŚiGW nowego aneksu lub nowego porozumienia dotyczącego prowadzenia punktu konsultacyjno – informacyjnego (PKI) przez kolejny rok, mają na to czas do 31 marca 2025 r.

W jaki sposób zgłosić się do pełnienia funkcji operatora?

• Zgłoszenie deklaracji gminy do podpisania porozumienia operatorskiego należy przesyłać do WFOŚiGW na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
• Wzór porozumienia, wraz z załącznikami, dotyczącego naboru udostępniony zostanie gminom, które zadeklarują chęć pełnienia roli operatora.

Zadania operatorów – dwa etapy z odrębnym wynagrodzeniem

Etap I – 500 zł:

Etap I obejmuje następujące zadania:

• identyfikacja potencjalnych odbiorców wsparcia,
• uświadomienie potencjalnym odbiorcom wsparcia potrzeby wymiany nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe oraz przeprowadzenia termomodernizacji budynku mieszkalnego, ze wskazaniem możliwych rozwiązań technicznych (zawartych w dokumentacji Programu)  oraz uświadomienie możliwości uzyskania dofinansowania w ramach Programu – realizowane poprzez rozmowy (w tym o stanie budynku), spotkania, prezentacje itp.,
• ocena poziomu dofinansowania możliwego do uzyskania (z uwzględnieniem prefinansowania) i wstępne ocena potrzeb budynku, w tym fakultatywna wizytacja budynku w ramach przygotowania do złożenia wniosku o dofinansowanie i zawarcia umowy,
• pomoc w wyborze potencjalnych wykonawców audytu energetycznego oraz dokumentu podsumowującego audyt energetyczny przed realizacją przedsięwzięcia (zgodnie z rejestrem osób uprawnionych do sporządzania Świadectw Charakterystyki Energetycznej, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków),
• pomoc w wyborze potencjalnych wykonawców prac z prefinansowaniem oraz wsparcie przy zawieraniu umów z tymi wykonawcami na podstawie wzoru umowy z wykonawcą, w celu uzyskania dotacji z prefinansowaniem (jeśli dotyczy), przy jednoczesnym zapewnieniu konkurencyjności i przejrzystości procesu wyboru wykonawców, zgodnie z obowiązującymi zasadami i dobrymi praktykami rynkowymi,
• pomoc w wypełnieniu i złożeniu wniosku o dofinansowanie w ramach Programu oraz w trakcie ewentualnej poprawy lub uzupełnienia wniosku do momentu zawarcia umowy o dofinansowanie pomiędzy WFOŚiGW, a odbiorcą wsparcia.

Etap II – 1200 zł:

• przekazanie i wyjaśnienie zapisów dotyczących umowy o dofinansowanie,
• pomoc przy wyborze i zawarciu umowy z wykonawcą/wykonawcami (w przypadku prefinansowania – czynność obligatoryjna na I Etapie),
• wsparcie w przygotowaniu dyspozycji wypłaty zaliczki z załącznikami (w tym weryfikacja terminów rozpoczęcia i realizacji inwestycji), zgodnie z listą sprawdzającą,
• pomoc w procesie realizowanej umowy, w uzyskiwaniu finansowania w kolejnych etapach oraz prefinansowania przedsięwzięcia zaplanowanego do realizacji,
• pomoc w bieżącym gromadzeniu powstałej dokumentacji realizacji przedsięwzięcia niezbędnej do jego rozliczenia, tj. bieżące kompletowanie niezbędnych załączników do wniosków o płatność składanych w kolejnych etapach realizacji przedsięwzięcia, pilnowanie aby dokumentacja była kompletna i poprawna merytorycznie i formalnie tj. odzwierciedlała stan wykonanych prac oraz nie zawierała braków formalnych np. w zakresie wymaganych podpisów itp.,
• poinformowanie o warunkach programu i obowiązku co do stosowania Listy Zielonych Urządzeń i Materiałów (https://lista-zum.ios.edu.pl/),
• pomoc w monitorowaniu realizacji prac przez wykonawcę, w tym terminowości prowadzonych, zgodnie z warunkami umowy o dofinansowanie i umowy z wykonawcą,
• pomoc w procesie aktualizacji audytu energetycznego oraz wystąpieniu o zmianę warunków umowy dotacji zawartej z WFOŚiGW, pomoc odbiorcy wsparcia w wypełnieniu i złożeniu wniosków o płatność w ramach Programu oraz w trakcie ewentualnej poprawy lub uzupełnienia tych wniosków do momentu wypłaty płatności końcowej temu odbiorcy przez WFOŚiGW,
• pomoc w wyborze potencjalnego wykonawcy świadectwa charakterystyki energetycznej budynku po jego realizacji (zgodnie z rejestrem osób uprawnionych do sporządzania Świadectw Charakterystyki Energetycznej, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków),
• wsparcie w przygotowaniu wniosku o płatność, w tym przygotowanie do rozliczenia końcowego zadania:  pomoc w rozliczeniu przedsięwzięcia i potwierdzeniu zakończenia przedsięwzięcia poprzez wypełnienie i podpisanie protokołu zgodnie z wzorem protokołu wizytacji końcowej przez operatora, powiązane z wizytacją na miejscu i dokumentacją zdjęciową zrealizowanych działań,
• operator na bieżąco monitoruje i informuje odbiorcę wsparcia o postępie realizacji wniosku i komunikacji kierowanej ze strony WFOŚiGW,
• gmina jako operator zobowiązana jest wspomóc odbiorcę wsparcia w zgromadzeniu kompletnej i zgodnej z Programem dokumentacji dotyczącej realizacji przedsięwzięcia w ramach Programu, która będzie mogła być okazana WFOŚiGW w przypadku kontroli realizacji tego przedsięwzięcia (dotyczy 5-letniego okresu trwałości przedsięwzięcia).

Informacje dodatkowe:

• Porozumienie operatorskie mogą podpisać wszystkie gminy w Polsce, zarówno te, które wcześniej współpracowały przy realizacji Programu „Czyste Powietrze”, jak i te które wcześniej takiej współpracy nie prowadziły.
• Gmina, która obecnie prowadzi punkt konsultacyjno – informacyjny, a nie zdecyduje się na rolę operatora, będzie mogła nadal prowadzić PKI, przy czym najwyższy poziom dofinansowania w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” możliwy będzie tylko przez operatora (w przypadku poziomu podwyższonego będzie to opcja do wyboru), a to oznacza, że gmina w ramach PKI nie będzie mogła obsługiwać tej grupy beneficjentów. Jednocześnie dotacja z prefinansowaniem dostępna będzie wyłącznie przez operatora.
• Gmina może zlecić realizację zadań w zakresie roli operatora lub część tych zadań zewnętrznemu wykonawcy, działając zgodnie z obowiązującymi przepisami.
• Od pracownika gminy działającego w imieniu operatora nie wymaga się wykształcenia inżynierskiego, ani kwalifikacji w zakresie audytów itp. Pracownik powinien znać Program „Czyste Powietrze” i jego zasady oraz posiadać kompetencje w zakresie komunikacji z ludźmi.
• Gmina będzie wynagradzana za działalność operatorską w formie ryczałtu.
• Jeśli gmina, mimo zgłoszenia się do roli operatora zrezygnuje, to będzie mogła wypowiedzieć trwające porozumienie na zasadach określonych w tym dokumencie.
• Jeśli na danym terenie gmina nie zgłosi się do roli operatora, to planowane jest powierzenie tych zadań WFOŚiGW.

Ogloszenie_o_naborze_na_operatorow_gminnych_.2025_03_06.pdf

Komunikat_NFOiGW_operatorzy_nabor_7.03.25.pdf

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie serdecznie zapraszają Wójtów, Burmistrzów oraz Prezydentów gmin województwa podkarpackiego na spotkanie poświęcone programowi „Czyste Powietrze”.

Podczas spotkania omówimy, jak gminy mogą skutecznie współpracować z WFOŚiGW w Rzeszowie oraz jaką rolę mogą pełnić jako operatorzy Programu. To doskonała okazja, by dowiedzieć się więcej o nowych możliwościach, wymienić się doświadczeniami
i uzyskać odpowiedzi na nurtujące pytania.

Spotkanie odbędzie się 18 marca 2025 r. o godzinie 10:00 w Hotelu Wellness & SPA Nowy Dwór w Świlczy.

PREZES ZARZĄDU
WFOŚiGW w Rzeszowie
Marta Zajko